Bộ trưởng Y tế: Thiếu thuốc, vật tư ở viện công xuất hiện nhiều hơn sau đại dịch

Sáng 1/11, sau nhiều ý kiến phát biểu của đại biểu quốc hội về vấn đề y tế như thực trạng thiếu thuốc, trang thiết bị y tế, đãi ngộ cho đội ngũ y bác sĩ, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan đã có giải trình, làm rõ một số thắc mắc. 

Bộ trưởng Y tế cho biết sau đại dịch Covid-19, ngành y tế của Việt Nam phải đối mặt nhiều khó khăn, bộc lộ một số hạn chế… "Có thể nói đây là giai đoạn cực kỳ khó khăn của ngành y tế với khối lượng công việc tồn đọng lớn", Bộ trưởng mở đầu giải trình.

Sau gần 3 năm tập trung chống dịch, Việt Nam đối mặt với vấn đề thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế trầm trọng ở nhiều cơ sở y tế; cán bộ, nhân viên y tế từ Trung ương xuống địa phương, nhiều người vi phạm pháp luật, làn sóng xin nghỉ việc chuyển ra khỏi khu vực y tế công; cơ chế chính sách còn nhiều vướng mắc, gây khó khăn cho quá trình triển khai thực hiện…

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan giải trình sáng nay. Ảnh: Quốc hội

Nguyên nhân khiến tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế kéo dài

Về tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế, Bộ Y tế đã có báo cáo nhanh, Bộ trưởng cho biết đây không phải là hiện tượng mới mà xảy ra ở nhiều nước, đặc biệt nghiêm trọng hơn trong và sau đại dịch.

Tại Việt Nam, việc tổ chức đấu thầu thuốc hiện nay được thực hiện ở cả ba cấp. Tại Trung ương, đấu thầu tập trung chiếm khoảng từ 16,5-18% số lượng thuốc toàn quốc. Địa phương và cơ sở y tế tự thực hiện việc mua sắm. Bộ trưởng thừa nhận tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế tại cơ sở y tế công lập xuất hiện nhiều hơn sau đại dịch.

Bộ trưởng nhận định nguyên nhân chủ quan là hệ thống văn bản pháp luật còn bất cập. Việc tổ chức mua sắm đấu thầu còn vướng mắc, sự phối hợp giữa các đơn vị chưa kịp thời, đặc biệt là có tâm e ngại sợ sai của một số cá nhân, đơn vị và địa phương.

Trong thời gian qua, Bộ Y tế, các bộ ngành đã trình Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng nhiều giải pháp để tháo gỡ khó khăn.

Làm gì để đảm bảo nguồn cung thuốc và vật tư y tế?

Về đảm bảo nguồn cung thuốc và trang thiết bị y tế, Bộ trưởng Đào Hồng Lan thông tin, Bộ Y tế đang tập trung đẩy nhanh tiến độ cấp, gia hạn thuốc, đăng ký lưu hành thuốc và thiết bị y tế. Tổng số thuốc có đăng ký lưu hành, nguyên liệu làm thuốc còn hiệu lực khoảng trên 22.000 thuốc và trên 1.000 chủng loại trang thiết bị còn hiệu lực.

Bộ đã chỉ đạo doanh nghiệp tìm nguồn thu, đặc biệt đối với thuốc hiếm. Đẩy mạnh việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Thực hiện phân cấp toàn diện việc phê duyệt thẩm quyền quyết định mua sắm, kế hoạch lựa chọn nhà thầu cho các đơn vị, cơ sở y tế trực thuộc bộ.

Bộ trưởng nhấn mạnh đến nay việc triển khai đồng bộ giải pháp đã đạt được kết quả tích cực bước đầu, mặc dù vẫn còn tình trạng thiếu thuốc cục bộ tại một số cơ sở y tế địa phương.

Theo báo cáo của 1.078 cơ sở y tế trên toàn quốc trong tháng 10, có 61,41% đơn vị báo cáo đã đủ cung ứng thuốc cho hoạt động khám, chữa bệnh; 38,59% đơn vị báo cáo có tình trạng thiếu cục bộ. Có những đơn vị trước đây khó khăn nhưng hiện nay đã đấu thầu đảm bảo cơ bản cho công tác khám chữa bệnh. Bệnh viện Bạch Mai từ đầu năm đến nay đã thực hiện được 35 gói thầu vật tư, hóa chất, máy móc.

Bộ Y tế cũng đã trình cơ chế để tháo gỡ trong vấn đề đảm bảo nguồn cung thuốc hiếm, đặc biệt, liên quan đến vấn đề cơ chế tài chính ngân sách để đảm bảo thực hiện cho thuốc hiếm.

Về tình trạng thiếu máu tại Cần Thơ và các tỉnh miền Đông Nam Bộ, bà Lan cho biết Bộ Y tế đã có chỉ đạo Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương, Trung tâm Máu quốc gia, Bệnh viện Trung ương Huế, Bệnh viện Truyền máu huyết học TP.HCM, Bệnh viện Chợ Rẫy và các trung tâm truyền máu khác đảm bảo hỗ trợ.

Theo báo cáo của Bệnh viện Huyết học truyền máu TP Cần Thơ đã cung cấp được cho 74 bệnh viện trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long gần 65.000 đơn vị máu. Tuy nhiên, đến 30/10, Cần Thơ tiếp tục báo cáo tình trạng thiếu máu, với nguyên nhân do khó khăn đấu thầu tại địa phương.

Bộ trưởng cho biết Bộ Y tế cam kết sẽ cùng với các đơn vị sẽ tiếp tục hỗ trợ máu cho khu vực này. Tuy nhiên, để khắc phục, Bộ đề nghị các tỉnh chỉ đạo quyết liệt các sở, ngành, Sở Y tế thực hiện việc mua sắm đấu thầu đúng quy định.

"Rõ ràng, cùng một chính sách có nơi làm tốt có nơi còn vướng mắc. Rất mong các địa phương quan tâm chỉ đạo để thực hiện việc mua sắm chủ động, từ việc xây dựng kế hoạch, nhân lực, thực hiện các vấn đề phối hợp đảm bảo nhịp nhàng", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Về danh mục thuốc bảo hiểm y tế (BHYT), từ năm 2014 đến nay, Bộ trưởng cho biết không phải cứ thuốc mới nào được phát minh đều được nghiễm nhiên đưa vào danh mục thuốc BHYT. Việt Nam được đánh giá là một trong số ít các nước trên thế giới có danh mục thuốc tương đối đầy đủ, toàn diện và mở rộng so với mức đóng BHYT với hơn 1.000 hoạt chất. 

PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu: Việc mua bán vật tư y tế vẫn đang 'rất rối'