Cho rất nhiều song nhận chẳng bao nhiêu và nỗi sợ bong bóng AI

Đây là tính toán của David Cahn, nhà phân tích của hãng đầu tư mạo hiểm Sequoia Capital. Nvidia – công ty bán dẫn lớn nhất thế giới – thu về 47,5 tỷ USD từ phần cứng trung tâm dữ liệu (data center) năm 2023.

Các khách hàng như Amazon Web Services (AWS), Google, Meta, Microsoft… đã đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng AI cho các ứng dụng AI tạo sinh. Tuy nhiên, họ có thể thu đủ chi không lại là vấn đề khác. David Cahn tin rằng chúng ta đang chứng kiến sự phát triển của một bong bóng tài chính.

Phép toán đơn giản

Đầu tiên, Cahn nhân đôi dự báo doanh thu của Nvidia để trang trải tổng chi phí trung tâm dữ liệu AI (một nửa cho GPU; phần còn lại gồm năng lượng, tòa nhà và máy phát điện dự phòng). Sau đó, ông gấp đôi số tiền đó một lần nữa để phản ánh biên lợi nhuận 50% của người dùng cuối, chẳng hạn các startup hoặc tổ chức mua điện toán AI từ các công ty như AWS hoặc Microsoft Azure.

Các nhà cung cấp đám mây, đặc biệt là Microsoft, đang tăng cường dự trữ GPU. Nvidia cho biết phân nửa doanh thu data center của họ đến từ các nhà cung cấp đám mây lớn. Microsoft có thể đóng góp khoảng 22% doanh thu quý IV năm tài chính 2024 cho Nvidia. Trong khi đó, Nvidia bán khoảng 19 tỷ USD GPU trung tâm dữ liệu trong quý I năm tài chính 2025.

Việc giới thiệu bộ vi xử lý Nvidia B100 / B200, hiệu suất hứa hẹn tốt hơn 2,5 lần dù chi phí chỉ cao hơn 25%, có thể sẽ thúc đẩy đầu tư hơn nữa và gây thiếu hụt nguồn cung.

Đã có ý kiến so sánh lĩnh vực AI hiện tại giống với dotcom những năm 2000. Ảnh: newscientist

Theo nhà phân tích, OpenAI – đang sử dụng cơ sở hạ tầng Azure của Microsoft – ghi nhận doanh thu tăng đáng kể, từ 1,6 tỷ USD vào cuối năm 2023 lên 3,4 tỷ USD vào năm 2024, nhấn mạnh vị trí thống trị của OpenAI trên thị trường, vượt xa các startup khác vẫn đang vật lộn để đạt mốc doanh thu 100 triệu USD. Tuy nhiên, đầu tư vào phần cứng AI cũng đang tăng lên.

Chuyên gia Cahn chỉ ra, ngay cả những dự báo lạc quan về doanh thu AI của các hãng công nghệ lớn cũng chưa đủ. Giả sử Google, Microsoft, Apple và Meta mỗi công ty tạo ra 10 tỷ USD hằng năm từ AI, còn các tên tuổi khác như Oracle, ByteDance, Alibaba, Tencent, X và Tesla tạo ra 5 tỷ USD mỗi công ty, vẫn còn khoảng cách 500 tỷ USD.

Ngành công nghiệp AI cần học cách kiếm tiền

Khác với cơ sở hạ tầng vật lý, điện toán GPU AI có thể được thương mại hóa khi những người chơi mới tham gia, đặc biệt trong lĩnh vực suy luận, dẫn đến cạnh tranh giá cả khốc liệt. Các khoản đầu tư đầu cơ thường dẫn đến thua lỗ cao, trong khi các bộ xử lý mới nhanh chóng phá giá các bộ xử lý cũ, trái ngược với tính ổn định của cơ sở hạ tầng vật lý.

Dù AI có tiềm năng thay đổi mọi thứ và các công ty như Nvidia đóng vai trò quan trọng, con đường phía trước sẽ dài và đầy thách thức vì các doanh nghiệp vẫn chưa tìm ra được cách thức để kiếm tiền hiệu quả. Cahn tin rằng ngành công nghiệp phải tiết chế kỳ vọng thu lời nhanh chóng từ những tiến bộ AI, nhận thức được bản chất đầu cơ của các khoản đầu tư hiện tại, nhu cầu đổi mới và tạo ra giá trị một cách bền vững. Nếu không, bong bóng trị giá hàng trăm tỷ USD sẽ nổ tung, có khả năng dẫn đến một cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu.

Thực tế, đã có những ý kiến lo ngại ngành công nghiệp AI sẽ vỡ tung như ngành công nghiệp dotcom những năm 2000. Chỉ số Nasdaq tăng gấp bốn lần trong ba năm nhờ sự điên cuồng dotcom nhưng sau đó giảm mạnh 80% từ tháng 3/2000 đến tháng 10/2002.

Chỉ số S&P 500 tăng gấp đôi và mất gần 50% cùng cùng kỳ. Theo dữ liệu của LSEG Datastream, lĩnh vực công nghệ thông tin hiện chiếm 32% tổng giá trị vốn hóa S&P 500, cao hơn mức 35% năm 2000. Microsoft, Apple và Nvidia đại diện hơn 20% chỉ số.

Trong 5 năm qua, vốn hóa Nvidia tăng 4.300%, có thể so sánh với Cisco, công ty từng tăng 4.500% trong 5 năm và đạt đỉnh vào năm 2000. “Không ai biết chính xác điều gì sẽ xảy ra với AI”, Sameer Samana – chiến lược gia thị trường cấp cao của Viện đầu tư Wells Fargo – nhận xét.

Dù vậy, các nhà phân tích của công ty nghiên cứu kinh tế độc lập Capital Economics lưu ý “cuộc diễu hành” gần đây của các hãng công nghệ được thúc đẩy nhờ triển vọng thu nhập vững chắc hơn là định giá, dấu hiệu cho thấy tính bền vững hơn so với thời kỳ dotcom. Họ tin rằng bong bóng công nghệ sẽ không vỡ cho đến khi định giá của thị trường chung đạt tới mức độ của năm 2000.

Ngoài ra, theo một vài phép đo, các nhà đầu tư dotcom hưng phấn hơn nhiều hiện nay. Trong cuộc khảo sát của Hiệp hội các nhà đầu tư cá nhân Mỹ, tâm lý lạc quan – thường được xem là chỉ báo đáng lo ngại - ở mức cao, đạt 75% vào tháng 1/2000, chỉ vài tháng trước khi thị trường lập đỉnh. Hiện nay, chỉ số lạc quan là 44,5%.

\