Đại biểu đề nghị thông qua Luật BHXH sau cải cách tiền lương

Chiều 27/3, tại hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, nhiều đại biểu đã nêu ý kiến về 2 phương án rút bảo hiểm xã hội một lần trong dự Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi.

Không nhất thiết chờ người lao động mất việc làm mới hỗ trợ tín dụng

Nhấn mạnh việc rút BHXH một lần là câu chuyện rất lớn, đại biểu Lý Tiết Hạnh (Bình Định) bày tỏ cơ bản ủng hộ phương án 1 nhưng đề nghị bổ sung làm rõ các vấn đề liên quan.

“Tôi đề nghị khi xem xét các trường hợp rút BHXH thì cần có quy trình đánh giá thêm việc rút BHXH một lần theo phương án này đã thực sự đáp ứng nhu cầu tài chính trước mắt của người lao động chưa? Chúng ta có sự kiểm soát. Nếu thấy thực sự không còn con đường nào khác thì chúng ta sẽ quyết định việc cho hay không cho rút bảo hiểm”, bà Hạnh nói.

Tuy nhiên, nữ đại biểu tỉnh Bình Định mong muốn để người lao động có thêm cơ hội cân nhắc có nên rút BHXH một lần hay không. Nếu trong trường hợp bất khả kháng thì Nhà nước phải tính toán phương án hỗ trợ như chính sách về tín dụng cho người lao động có thời gian đóng BHXH tại khoản 2 Điều 7 trong dự thảo. 

Hiện nay, dự thảo chỉ quy định có chính sách hỗ trợ tín dụng cho người lao động trong thời gian đóng BHXH bị mất việc làm. Tuy nhiên trong thực tiễn, nhiều người lao động rất cần tiếp cận chính sách tín dụng. Mục đích của của chính sách tín dụng trong trường hợp này là để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân tham gia BHXH.

Đại biểu Lý Tiết Hạnh (Bình Định)

“Theo tôi, không nhất thiết chờ đến khi người lao động mất việc làm mới có chính sách hỗ trợ tín dụng cho họ, mà ngay khi người lao động phát sinh nhiều vấn đề cấp bách khác như đau ốm đột xuất hoặc có nhu cầu đột xuất trước mắt. Có thể tính toán chính sách tín dụng hỗ trợ, không để họ phải đến con đường rút BHXH”, đại biểu Hạnh phân tích.

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry (Bạc Liêu) lại không đồng tình với phương án 1, vì tạo “hai lát cắt” giữa người tham gia trước và sau khi luật có hiệu lực trong cùng một điều khoản.

“Hiện, có khoảng 17 triệu người, tức khoảng 38% lao động có thời gian đóng BHXH dưới 20 năm. Chúng ta không có gì đảm bảo rằng đối tượng này sẽ không tiếp tục rút BHXH một lần. Còn người bắt đầu tham gia BHXH từ sau ngày 1/7/2025 lại không được rút một lần”, bà Hoa Ry nói.

Nhắc lại quan điểm của Nghị quyết 28/2018 của Trung ương khóa 12, quy định phù hợp để giảm rút BHXH một lần theo hướng tăng quyền lợi, bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng hưu trí, nữ đại biểu tỉnh Bạc Liêu cho rằng phương án 2 “quán triệt sát hơn”.

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry 

Đại biểu băn khoăm, nếu không phân tích rõ nguyên nhân rút BHXH một lần thì thể hiện điều khoản chính sách chưa đáp ứng được mong muốn và tâm tư nguyện vọng chính đáng của người lao động.

Nhấn mạnh rút BHXH một lần nhiều nhất là giai đoạn dịch Covid-19 để giải quyết vấn đề cuộc sống trước mắt, đại biểu cho rằng, nếu đây là nguyên nhân chính thì cần giữ chân người lao động, và cho rút 50%. Đồng thời hỗ trợ cho vay thông qua ngân hàng chính sách để giúp họ vừa có điều kiện tham gia BHXH, vừa giải quyết được khó khăn về kinh tế.

"Đây mới là cơ chế phù hợp hơn, đáp ứng tâm tư nguyện vọng của người lao động. Bởi ngoài cơ chế chính sách, còn cần tôn trọng quyền lợi chính đáng của người lao động", đại biểu Hoa Ry nói.

Nhận thấy còn nhiều ý kiến khác nhau, Chính phủ chưa chọn phương án nào chính thức để đảm bảo trình tại kỳ họp 7 vào tháng 5 tới đây nên bà Hoa Ry đề nghị cân nhắc thời điểm thông qua luật.

Cân nhắc thông qua dự luật sau khi cải cách tiền lương

Đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) cho rằng, dự luật cần có quy định cụ thể về mức lương hưu thấp nhất phải ở mức nào, vì luật năm 2014 quy định mức lương hưu thấp nhất bằng mức lương cơ sở. Còn theo dự luật mới, Chính phủ đã bỏ quy định này.

“Nếu chúng ta chỉ tính tăng số lượng người tham gia BHXH mà không chú trọng đến chất lượng an sinh như vậy sẽ không bền vững. Ví dụ các đối tượng người hoạt động không chuyên trách, chủ hộ kinh doanh cá thể khi đến tuổi nghỉ hưu thì lương hưu thấp…”, nữ đại biểu tỉnh Tuyên Quang băn khoăn.

Theo bà Thúy, vấn đề này rất quan trọng để bảo đảm mức sàn an sinh tối thiểu. Vì vậy, đại biểu đề nghị ban soạn thảo cần cân nhắc khi bỏ quy định về mức lương hưu thấp nhất được quy định tại khoản 5 điều 56 luật 2014.

Đại biểu Ma Thị Thúy

Đại biểu cũng đề nghị Quốc hội, Chính phủ cân nhắc thông qua dự án luật này sau khi cải cách tiền lương. Tức là, nên thông qua tại kỳ họp thứ 8, tháng 10/2024 thay vì thông qua tại kỳ họp thứ 5 này. Vì cải cách tiền lương là một chính sách lớn, khó, phức tạp, tác động mạnh đến nhiều lĩnh vực, nhóm hoạt động khác nhau trên toàn xã hội. 

Do đó, cần có thời gian triển khai cải cách tiền lương để điều chỉnh, xử lý các vấn đề phát sinh nếu có cho phù hợp với thực tiễn. 

“Cần cân nhắc thời điểm thông qua Luật BHXH trước hay sau cải cách tiền lương cho phù hợp, khả thi, tránh vừa thông qua luật lại phải rà soát, sửa đổi ngay”, bà Thúy đề nghị.