Nhân dân tệ tràn ngập tại Nga, Moscow vẫn 'cô đơn' trong hệ thống tài chính toàn cầu?

Việc chuyển tài sản dự trữ của Nga sang nhân dân tệ không loại bỏ rủi ro địa chính trị. (Nguồn: Reuters)

Trên trang Nikkei Asia, bà Nuriya Kapralou, cố vấn của Công ty tư vấn Oxford Analytica về kinh tế Nga cho rằng, chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine đã thúc đẩy một làn sóng trừng phạt lớn từ các quốc gia phát triển nhất thế giới.

Khả năng tiếp cận thị trường vốn và cơ sở hạ tầng tài chính quốc tế của Moscow đã bị cắt đứt và các mối quan hệ thương mại bên ngoài của nước này bị gián đoạn nghiêm trọng. Trước đây, các quốc gia tham gia trừng phạt Nga chiếm khoảng một nửa kim ngạch xuất khẩu và nhập khẩu của nước này.

Nga tăng "ôm" Nhân dân tệ

Cắt đứt khả năng tiếp cận của Nga với USD, Euro và đóng băng khoảng một nửa dự trữ ngoại hối trị giá 640 tỷ USD của nước này là những "đòn" đặc biệt nghiêm trọng giáng xuống kinh tế Moscow. Gần như chỉ sau một đêm, đồng USD và Euro trở nên xa tầm với đối với người Nga.

Mặc dù chính phủ và Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga từ lâu đã thúc đẩy quá trình phi USD hóa, nhưng việc đột ngột rời xa các loại tiền tệ mạnh hàng đầu thế giới vẫn là thách thức lớn cho quốc gia này.

Đến nay, Nhân dân tệ đã chứng tỏ là đồng tiền dự trữ thay thế khả thi nhất đối với Moscow, phần lớn là do thương mại song phương đang gia tăng.

Vào ngày 30/12, Bộ Tài chính Nga cho biết, Quỹ Tài sản quốc gia Nga - quỹ tài sản có chủ quyền của nước này - sẽ không còn nắm giữ tài sản bằng USD, trong khi tỷ lệ nắm giữ bằng đồng Nhân dân tệ sẽ được phép tăng lên 60% từ mức tối đa trước đây là 30%.

Vào thời điểm thông báo, quỹ này nắm giữ tài sản trị giá 310 tỷ Nhân dân tệ (45,5 tỷ USD) bằng đồng tiền Trung Quốc.

Tuy nhiên, bà Nuriya Kapralou nhận định, sự thay đổi mạnh mẽ này trong vị thế tiền tệ của Nga đặt ra những rủi ro đáng kể và sẽ không giải quyết được tình trạng bất ổn tài chính của đất nước.

Bà Nuriya Kapralou nhận định: "Việc chuyển tài sản dự trữ sang Nhân dân tệ không loại bỏ được rủi ro địa chính trị vì sự thay đổi đột ngột trong lập trường của Trung Quốc là có thể xảy ra, ít nhất là về mặt lý thuyết.

Tiết kiệm bằng đồng Nhân dân tệ cũng liên quan đến rủi ro chuyển đổi lớn do lệnh trừng phạt của Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) có thể ngăn cản Nga chuyển đổi đồng nội tệ Trung Quốc thành tiền tệ mạnh ở các thị trường nước ngoài".

Tăng nắm giữ đồng Nhân dân tệ cũng làm tăng nguy cơ đối với hệ thống tài chính nếu tình hình kinh tế vĩ mô ở Trung Quốc xấu đi. Ngoài ra, khi đồng tiền của Trung Quốc được quản lý tích cực, giá trị tiền tiết kiệm của chính phủ Nga sẽ bị Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc can thiệp.

Về thương mại, Nga đang tìm cách thực hiện các giao dịch bằng đồng Ruble hoặc tiền tệ của các đối tác thương mại, bao gồm đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc và đồng Rupee của Ấn Độ, thay vì đồng USD. Tuy nhiên, một số quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã từ chối thanh toán năng lượng của Nga bằng đồng Ruble.

Theo dữ liệu của Ngân hàng Trung ương Nga, số tiền thu được từ xuất khẩu bằng đồng Nhân dân tệ chiếm 14% tổng doanh thu xuất khẩu tính đến tháng 9/2022, tăng từ mức chỉ 0,4% vào đầu năm 2022.

Trung Quốc thực sự có khả năng là đối tác thương mại lớn nhất của Nga trong tương lai gần. Thương mại song phương đã tăng 30% trong năm ngoái, lên 190 tỷ USD.

Do đó, các giao dịch giữa đồng Nhân dân tệ và đồng Ruble chiếm khoảng một nửa tổng số giao dịch ngoại hối giao ngay trên Sàn giao dịch Moscow vào cuối năm 2022, tăng từ mức gần bằng 0 vào đầu năm.

Nhu cầu về đồng Nhân dân tệ đã được kích thích bởi nhập khẩu tăng, với khối lượng tăng 13% vào năm 2022 và bởi sự quan tâm ngày càng tăng của các công ty Nga trong việc phát hành nợ bằng Nhân dân tệ. Biên lai xuất khẩu bằng đồng Nhân dân tệ đã giúp tăng nguồn cung tiền tệ của Trung Quốc.

Trụ sở của Ngân hàng Trung ương Nga tại Moscow. (Nguồn: AP)