Nhiều doanh nghiệp phải "khất" trả nợ trái phiếu

Áp lực đáo hạn trái phiếu tăng mạnh

Theo số liệu từ Công ty Cổ phần FiinRatings, tháng 1 đầu năm 2023 ghi nhận duy nhất một lô trái phiếu được phát hành riêng lẻ thành công, thuộc về một đơn vị đầu ngành về nền móng cọc xây dựng: Công ty Cổ phần Đầu tư Phan Vũ. Lô trái phiếu riêng lẻ với giá trị 110 tỷ VNĐ và lãi suất danh nghĩa 10,5%/năm cho kỳ hạn 5 năm. Mục đích sử dụng vốn là nhằm tái cơ cấu lại nợ của tổ chức phát hành và trái chủ mua duy nhất là Asia Pile Holdings, đơn vị đến từ Nhật Bản hoạt động trong cùng ngành và đã hợp tác với DN phát hành hơn 10 năm qua.

Nhiều doanh nghiệp bất động sản xin "khất" thời hạn thanh toán trái phiếu.

Như vậy, khối lượng phát hành riêng lẻ trong tháng 1 năm 2023 chỉ tương đương 2,1% so với tháng liền kề và 0,5% so với cùng kỳ năm 2022. Mức suy giảm lớn về quy mô phát hành trái phiếu này được ghi nhận trong bối cảnh thị trường vẫn chưa thuận lợi cả về phía cung và phía cầu của thị trường. Về phía cầu, tâm lý nhà đầu tư, nhất là cá nhân vẫn ưu tiên lựa chọn kênh tiền gửi tiết kiệm có mức lãi suất cao 9-10%

. Điều này cho thấy một số ngân hàng nhỏ hiện nay và niềm tin vào kênh đầu tư TPDN vẫn cần thời gian để khôi phục sau các sự kiện vi phạm trong năm trước cũng như rủi ro vi phạm nghĩa vụ nợ đang gia tăng trong bối cảnh hiện nay, nhất là với trái phiếu BĐS. Bên cạnh đó, các ngân hàng với vai trò là đơn vị mua và kinh doanh trái phiếu lớn nhất vẫn đang trong quá trình cân nhắc và đợi chờ những định hướng chính sách cụ thể trong việc giải ngân hạn mức tín dụng cho năm 2023, cũng như những thay đổi chính sách của NHNN.

Về phía cung, nhu cầu vốn của DN rất lớn song do cầu yếu, trong khi Nghị định 65 vẫn đang trong tiến trình sửa đổi và nhà phát hành tiếp tục chờ quy định mới. Hơn nữa, đây là giai đoạn DN đang tập trung vào hoạt động mua lại trái phiếu cũng như xử lý các vấn đề thanh khoản vào cuối năm. "Theo quan sát của chúng tôi, các DN tốt và chưa gặp sức ép đáo hạn có xu hướng chờ đợi thêm một thời gian để thị trường đi vào giai đoạn ổn định, các quy định rõ ràng hơn nhằm tăng khả năng phát hành thành công và kỳ vọng nền lãi suất sẽ hạ nhiệt trong những quý tiếp theo để tối ưu về cơ cấu và chi phí vốn", FiinRatings nhận xét.

Về hoạt động mua lại trái phiếu, tháng đầu năm cũng có vẻ chững lại. Tháng 1 ghi nhận quy mô trái phiếu mua lại trước đáo hạn đạt 8,9 nghìn tỷ VNĐ, tương đương 18,8% so với tháng trước và tăng 1,7 lần so với cùng kỳ năm 2022. Đáng chú ý, nhiều DN đã bắt đầu chậm trả nợ trái phiếu. Theo số liệu thống kê, riêng trong tháng 12/2022, thị trường có khoảng 42,2 nghìn tỉ đồng TPDN đáo hạn. Trong đó, DN BĐS là 19.287 tỉ đồng (99,5% có tài sản đảm bảo); tổ chức tín dụng là 9.828 tỉ đồng; DN sản xuất là 7.854 tỉ đồng, DN thương mại, dịch vụ là 2.100 tỉ đồng. Tuy nhiên, nhiều DN đã phải "khất nợ".

Cụ thể, Công ty Cổ phần Hưng Thịnh Incons đã có thông báo về việc chậm thanh toán gốc, lãi trái phiếu mã HTNBH2122002. Lô trái phiếu này đáo hạn vào ngày 31/12/2022, có giá trị phát hành 300 tỉ đồng. Tại thời điểm công bố, Hưng Thịnh Incons mới thanh toán được tiền lãi và 90 tỉ đồng tiền gốc, hiện vẫn còn nợ gốc 210 tỉ đồng. Lịch thanh toán đúng hạn là 3/1/2023, tuy nhiên, Hưng Thịnh Incons đã đưa ra giải pháp trả nửa tiền nợ gốc vào đầu tháng 3/2023 và phần còn lại vào cuối tháng 3/2023. Trước đó, nhiều DN cũng  thông báo chậm trả lãi như Công ty Hoàng Anh Gia Lai là 302,8 tỉ đồng, Công ty Cổ phần Trung Nam là 128,9 tỉ đồng, Công ty Cổ phần Tập đoàn Đức Long Gia Lai với 5,6 tỉ đồng; Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Bình Định là 10,1 tỉ đồng và Công ty TNHH Đức Việt là 24,1 tỉ đồng…

Đề xuất cho thanh toán trái phiếu bằng bất động sản

Theo báo cáo phân tích của Công ty Chứng khoán VNDirect, trong năm 2023, sẽ có khoảng 272.853 tỷ đồng TPDN đáo hạn, tăng 76,6% so với cùng kỳ, trong đó, 37,6% thuộc về DN BĐS, tiếp đến là ngân hàng 37,0% và các lĩnh vực khác. Như vậy, năm 2023, riêng TPDN BĐS đáo hạn lên tới hơn 102.000 tỷ đồng

 Trước áp lực đáo hạn trái phiếu của DN, cũng như tạo điều kiện để vực dậy thị trường vốn quan trọng này, mới đây, tại tờ trình Chính phủ Dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định 65/2022 sửa đổi, bổ sung Nghị định 153/2020 quy định về chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu ra thị trường quốc tế, Bộ Tài chính đã có đề xuất đáng chú ý đó là DN có thể đàm phán với nhà đầu tư để thanh toán gốc, lãi trái phiếu bằng cổ phần, BĐS.

Thực ra, thanh toán TPDN bằng BĐS không mới, vì một số DN đã thực hiện phương án "hàng đổi hàng" và chuyển đổi trái phiếu thành khoản vay như một biện pháp tái cấu trúc nợ.

"Thời gian qua, một số DN (đặc biệt thuộc nhóm BĐS) gặp khó khăn thanh toán nghĩa vụ nợ đáo hạn năm 2023. Có DN đã đàm phán thanh toán gốc trái phiếu bằng cổ phần, có DN đàm phán với nhà đầu tư để thanh toán gốc, lãi trái phiếu bằng sản phẩm BĐS", Bộ Tài chính cho biết.

Vì thế, trên cơ sở tổng hợp ý kiến tham gia của các bộ, ngành, các chuyên gia và ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp, cơ quan soạn thảo đề xuất để DN phát hành có cơ sở thanh toán trái phiếu bằng các tài sản khác của chính DN phát hành hoặc bên thứ 3 trong bối cảnh DN đang gặp khó khăn cân đối dòng tiền để thanh toán các khoản nợ trái phiếu đến hạn.

Trường hợp DN không thể thanh toán gốc, lãi trái phiếu bằng tiền thì có thể đàm phán với nhà đầu tư để thanh toán bằng tài sản khác theo nguyên tắc tuân thủ quy định của pháp luật dân sự, pháp luật chuyên ngành và pháp luật có liên quan; phải được người sở hữu trái phiếu chấp thuận; DN phải công bố thông tin và chịu trách nhiệm về tình trạng pháp lý của tài sản sử dụng để thanh toán gốc, lãi trái phiếu.

Ngoài ra, để hỗ trợ DN huy động vốn phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh và cơ cấu lại các khoản nợ, Bộ Tài chính trình Chính phủ quy định cho phép các trái phiếu đã phát hành trước đây còn dư nợ thì được đàm phán để thay đổi kỳ hạn của trái phiếu, thời gian tối đa là 2 năm; bổ sung quy định trường hợp đàm phán thay đổi điều kiện, điều khoản của trái phiếu (trong đó có cả kỳ hạn trái phiếu) mà có nhà đầu tư không chấp thuận thì DN phải thanh toán đầy đủ gốc, lãi trái phiếu cho các nhà đầu tư...

Nguồn: https://cand.com.vn/