Thế nào là 'lập công lớn', 'mắc bệnh hiểm nghèo' trong miễn giảm trách nhiệm hình sự?

Giải thích thuật ngữ lập công lớn, mắc bệnh hiểm nghèo (Hình từ internet)

Giải thích rõ 'lập công lớn', 'mắc bệnh hiểm nghèo' trong miễn giảm trách nhiệm hình sự

Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua Nghị quyết 03/2024/NQ-HĐTP ngày 24/4/2024 hướng dẫn áp dụng quy định của Bộ luật Hình sự 2015 về thời hiệu thi hành bản án, miễn chấp hành hình phạt, giảm mức hình phạt đã tuyên, giảm thời hạn chấp hành hình phạt trong trường hợp đặc biệt, hoãn chấp hành hình phạt tù, tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù.

Trong đó, các thuật ngữ 'lập công lớn', 'mắc bệnh hiểm nghèo' được giải thích như sau:

‘Lập công’ quy định tại điểm a khoản 2, khoản 4 Điều 62, Điều 64 và khoản 2 Điều 105 Bộ luật Hình sự 2015 là trường hợp người bị kết án có hành động giúp cơ quan nhà nước có thẩm quyền phát hiện, truy bắt, điều tra tội phạm; cứu, giúp được người khác trong tình thế hiểm nghèo hoặc cứu được tài sản có giá trị từ 50.000.000 đồng trở lên của Nhà nước, tập thể, cá nhân trong thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, tai nạn hoặc sự kiện bất khả kháng khác; có sáng kiến, phát minh, sáng chế hoặc có thành tích xuất sắc trong lao động, học tập, chiến đấu, công tác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền khen thưởng, xác nhận.

‘Lập công lớn’ quy định tại các khoản 3, 5 Điều 62 và khoản 3 Điều 105 Bộ luật Hình sự 2015 là trường hợp người bị kết án đã giúp cơ quan tiến hành tố tụng phát hiện, truy bắt, điều tra, xử lý tội phạm không liên quan đến tội phạm mà họ bị buộc tội; cứu được người khác trong tình thế hiểm nghèo hoặc cứu được tài sản có giá trị từ 100.000.000 đồng trở lên của Nhà nước, tập thể, cá nhân trong thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, tai nạn hoặc sự kiện bất khả kháng khác; có sáng kiến, phát minh, sáng chế hoặc có thành tích xuất sắc trong lao động, học tập, chiến đấu, công tác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền khen thưởng, xác nhận.

‘Mắc bệnh hiểm nghèo’ quy định tại điểm b khoản 2 Điều 62, Điều 64, khoản 2 Điều 105 Bộ luật Hình sự 2015 là trường hợp người bị kết án đang bị bệnh nguy hiểm đến tính mạng, khó có phương thức chữa trị (ví dụ: ung thư giai đoạn cuối, nhiễm HIV đã chuyển giai đoạn lâm sàng IV, lao nặng độ 4 kháng thuốc, xơ gan cổ chướng, suy tim độ III trở lên, suy thận độ IV trở lên) hoặc mắc bệnh khác dẫn đến không có khả năng tự phục vụ bản thân, tiên lượng xấu, nguy cơ tử vong cao.

‘Đã quá già yếu’ quy định tại Điều 64 Bộ luật Hình sự 2015 là người bị kết án thuộc một trong các trường hợp sau:

- Từ đủ 70 tuổi trở lên;

- Từ đủ 60 tuổi trở lên nhưng thường xuyên ốm đau, phải nằm điều trị tại bệnh viện liên tục từ 03 tháng trở lên hoặc không liên tục nhưng phải nằm điều trị tại bệnh viện từ 03 lần trở lên (mỗi lần từ 01 tháng trở lên), không có khả năng tự phục vụ bản thân, có kết luận bằng văn bản của Hội đồng giám định y khoa cấp tỉnh, cấp quân khu trở lên hoặc bệnh viện.

**Tại Điều 64 Bộ luật Hình sự 2015 có quy định giảm thời hạn chấp hành hình phạt trong trường hợp đặc biệt như sau:

Người bị kết án có lý do đáng được khoan hồng thêm như đã lập công, đã quá già yếu hoặc mắc bệnh hiểm nghèo, thì Tòa án có thể xét giảm vào thời gian sớm hơn hoặc với mức cao hơn so với thời gian và mức quy định tại Điều 63 Bộ luật Hình sự 2015.

Như vậy, việc giải thích rõ hơn các thuật ngữ 'lập công lớn', 'mắc bệnh hiểm nghèo',… sẽ giúp việc áp dụng và thi hành pháp luật được dễ dàng hơn.