Thức tỉnh những mảnh đời từng lầm lỡ

Tấm lòng nhân hậu, bao dung cùng sự kiên trì, bền bỉ của những người bà, người mẹ, người chị đã góp phần thức tỉnh không ít những mảnh đời từng lầm lỡ.

Bà Trịnh Thị Nhung trò chuyện, động viên thành viên Câu lạc bộ B93 V.Đ.C nỗ lực, tích cực hòa nhập xã hội.

Từ những tấm lòng nhân hậu, bao dung...

Nhiều năm qua, người dân khu vực “ba mươi sáu phố phường” Hà Nội quá quen thuộc với hình ảnh “vác tù và hàng tổng” của bà Trịnh Thị Nhung, sinh năm 1943, trú tại tổ dân phố 3, phường Hàng Đào (quận Hoàn Kiếm). Cùng lúc đảm nhận nhiều vai trò như Bí thư Chi bộ, Trưởng ban Công tác Mặt trận tổ dân phố 3, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Quản lý, giáo dục, tư vấn, giúp đỡ người sau cai nghiện ma túy (Câu lạc bộ B93), Đội phó Đội Xã hội tình nguyện phường Hàng Đào, bà Nhung có rất nhiều việc cần làm. Nào là nhắc nhở các hộ dân chú ý giữ gìn vệ sinh ngõ phố, chăm sóc cây xanh, hòa giải những mối quan hệ nảy sinh mâu thuẫn, nào là vận động ủng hộ giúp đỡ người gặp khó, trợ giúp những mảnh đời từng lầm lỡ hướng thiện…

Những công việc góp phần mang lại lợi ích cho cộng đồng mà bà Nhung đã và đang làm với bà là “việc nên làm, có gì đâu mà kể”. Thế nên, sau nhiều lần thuyết phục, phóng viên Báo Hànộimới mới được bà nhận lời gặp gỡ, chia sẻ về hành trình trợ giúp người nghiện ma túy làm lại cuộc đời vào một ngày đầu tháng 11-2023.

Trái ngược với những thanh âm cuộc sống sôi động, vui tươi của khu phố cổ Hà Nội, câu chuyện về những cá nhân, gia đình có thành viên vướng vào ma túy qua lời kể của bà Nhung chất chứa những nỗi buồn đau… “Cháu N.T.T, trú tại phố Hàng Ngang đã mất rồi. Lúc T. ra đi, gia cảnh đặc biệt khó khăn, cộng đồng chung tay đóng góp lo ma chay cho T. Cũng ở phố Hàng Ngang, có trường hợp L.T.H cả mẹ và con trai đều vướng vào ma túy, dẫn đến những hệ lụy khôn lường. Do tác hại của ma túy, con trai của chị H. hiện mắc bệnh lao, thương lắm!”, bà Nhung nói.

Thấy rõ niềm đau trong bà Nhung khi nhắc đến tác hại của ma túy, chúng tôi khéo léo đưa nội dung cuộc trò chuyện chuyển sang cung bậc vui vẻ. Dường như chạm đến mạch cảm xúc, bà Nhung kể về những người đã hòa nhập cộng đồng với niềm vui, tình yêu thương lấp lánh như thể họ là người thân của bà. Bà nói: “Hiện nay, hội viên V.Đ.C mở hàng bán bún chả ở phố Hàng Ngang, chăm chỉ làm ăn, nuôi các con ăn học. Còn T.P.H đang làm việc tại một cửa hàng sửa chữa xe điện ở phố Tôn Đức Thắng... Nhìn chung, đa số thành viên tham gia sinh hoạt trong Câu lạc bộ B93 hoặc Đội Xã hội tình nguyện phường Hàng Đào hiện có cuộc sống đổi thay theo hướng tích cực”.

Người sát cánh bên những mảnh đời từng lầm lỡ khác trên hành trình hướng thiện mà chúng tôi gặp là Chủ nhiệm Câu lạc bộ B93, thành viên Đội Xã hội tình nguyện phường Minh Khai (quận Hai Bà Trưng) An Thị Hồng, sinh năm 1948. Khác với tâm lý “tránh xa” người nghiện, người sử dụng ma túy của số đông người dân vào những năm đầu thập kỷ 90 của thế kỷ trước, bà Hồng nhẹ nhàng đến bên họ bằng tấm lòng thương yêu của người mẹ, người bà. “Sau những năm tháng làm giáo viên dạy môn văn, tôi xin nghỉ hưu sớm vào năm 1991. Đúng thời điểm này, phường Minh Khai thành lập Câu lạc bộ B93, tin tưởng giao cho tôi giữ vai trò chèo lái. Dẫu biết khó, biết khổ, song tôi đã làm công việc này bằng tất cả nhiệt huyết, sự tận tâm suốt hơn 30 năm qua”, bà Hồng kể.

Nhớ lại những việc đã làm, bà Hồng cho hay: “Nhiều lắm những câu chuyện buồn, tình huống không vui đã gặp, nhưng tôi gói nó lại trong miền ký ức. Từng ngày, từng giờ, tôi hướng đến những điều đẹp đẽ, qua đó lan tỏa, tiếp thêm năng lượng tích cực cho các thành viên Câu lạc bộ B93, gieo niềm tin vào ngày mai tươi sáng cho những gia đình có người thân vướng vào ma túy”.

Khi đang trò chuyện với chúng tôi, bà An Thị Hồng nhận thông tin từ “đồng nghiệp” cùng làm công tác xã hội về một tình huống phát sinh cần bà có mặt để giải quyết, nên đã dừng lại câu chuyện với lời nhắn: “Các cháu thông cảm nhé, bác đi làm việc đây, không biết lúc nào mới xong”. Ngay sau đó, bà Hồng rời nhà, tiếp tục hành trình “lao vào việc khó” với sự nhanh nhẹn hiếm thấy ở người đã ở tuổi 75.

Hành trình giúp đỡ những người từng nghiện ma túy làm lại cuộc đời có nhiều gian nan, thử thách, thậm chí tiềm ẩn những nguy cơ rủi ro, không phải ai cũng dám làm. Thế nhưng, người dân Hà Nội vốn giàu lòng nhân ái, gặp những người cần trợ giúp, cho dù họ từng sai, từng có những lỗi lầm, nhiều cá nhân, cộng đồng vẫn giang tay giúp đỡ. Cứ thế, ngoài hai nhân vật kể trên, thành phố Hà Nội hiện có hàng trăm nữ tình nguyện viên tham gia phòng chống ma túy và hỗ trợ người sau cai nghiện ma túy tại cộng đồng. Có những người tuổi đã cao, có những người còn rất trẻ, họ cùng gặp nhau ở tấm lòng nhân hậu, bao dung.

... đến “tái sinh” những cuộc đời

Từ lời kể của những nữ tình nguyện viên tham gia phòng, chống ma túy, chúng tôi tìm gặp những nhân vật đã “tái sinh” cuộc đời sau thời gian dài u mê, lạc lối vì ma túy.

Tại chợ đầu mối phía Nam Hà Nội, quầy hàng gia cầm của vợ chồng ông T.T.H (sinh năm 1967) nhộn nhịp khách mua hàng, đặt hàng. Nhìn dáng vẻ khỏe khoắn, nhanh nhẹn, chăm chỉ làm ăn của ông H. hôm nay, ít ai biết rằng, ông từng “bán mạng” cho ma túy. “Sau rất nhiều lần cai nghiện rồi lại tái nghiện, tôi đã từ bỏ ma túy hơn 10 năm qua. Cuộc đời tôi bước sang trang mới, có công việc, thu nhập, vợ con đuề huề nhờ công lớn của bà An Thị Hồng cùng sự giúp đỡ của chính quyền, đoàn thể ở phường Minh Khai”, ông T.T.H bày tỏ.

Theo lời kể, sau khi điều trị cai nghiện trở về địa phương, ông T.T.H được tạo điều kiện tham gia sinh hoạt trong Câu lạc bộ B93 phường Minh Khai. Nhận được sự quan tâm về nhiều mặt, ông H. dần thoát khỏi cám dỗ, tìm thấy ánh sáng cuộc đời. Vừa nỗ lực làm kinh tế, vừa tích cực tham gia các hoạt động xã hội, giữ nền nếp sinh hoạt, xây dựng văn hóa ứng xử, gia đình ông T.T.H được công nhận danh hiệu “gia đình văn hóa xuất sắc” của địa bàn dân cư số 9, phường Minh Khai vào năm 2021.

Cùng tham gia Câu lạc bộ B93, cùng nhận được sự quan tâm, trợ giúp, ông T.H.H (sinh năm 1977), địa bàn dân cư số 6, phường Minh Khai đã từ bỏ ma túy hơn 10 năm và “dựng lại cơ đồ”. Trước đây, ông H. từng bán hết nhà cửa, trắng tay vì ma túy, “tối đâu là nhà, ngã đâu là giường”, không vợ, không con. Còn hiện nay, ông T.H.H đã mua được đất xây dựng nhà, có việc làm, thu nhập, có vợ và 2 con ngoan ngoãn.

Mừng hơn là trường hợp N.D.K (sinh năm 1981), sau rất nhiều lần cai và tái nghiện, hiện K. sống tích cực, đang làm công cho một xưởng cơ khí với thu nhập trung bình 5-6 triệu đồng/tháng. Với K, bà An Thị Hồng là người bà thứ 2, thân thương như người thân trong gia đình.

Không chỉ góp phần mang đến niềm vui, hạnh phúc cho các gia đình có thành viên từng vướng vào ma túy, mà tinh thần nhiệt huyết vì cộng đồng của bà An Thị Hồng được chính quyền địa phương ghi nhận, đánh giá cao, người dân kính trọng, yêu mến, “đồng nghiệp” noi gương. Thành viên Đội Xã hội tình nguyện phường Minh Khai Nguyễn Văn Bình chia sẻ: “Chúng tôi học hỏi được ở bà Hồng nhiều đức tính tốt, cách làm hay. Điều này giúp các tình nguyện viên có thêm kiến thức, kinh nghiệm để thực hiện tốt hơn vai trò giúp đỡ người từng lầm lỡ hướng thiện”.

Tương tự, khi đánh giá về Câu lạc bộ B93 phường Hàng Đào và người “chèo lái” Trịnh Thị Nhung, nguyên Bí thư Đảng ủy phường Hàng Đào Lê Thị Mỵ nhấn mạnh, câu lạc bộ này là ngôi nhà chung của những người sau cai nghiện ma túy. Thông qua các buổi sinh hoạt chuyên đề về phòng, chống ma túy, phòng chống tái nghiện, chăm sóc sức khỏe, phổ biến các quy định của pháp luật…, đa số hội viên có suy nghĩ tích cực hơn. Đặc biệt, cá nhân bà Trịnh Thị Nhung là tấm gương sáng cho tinh thần tuổi cao ý chí càng cao, trái tim càng giàu nhiệt huyết, hết lòng vì người gặp khó. Những việc làm của bà Nhung đã, đang góp phần xây dựng môi trường sống văn minh, môi trường xã hội an toàn, lành mạnh…

Còn nhiều lắm những câu chuyện “tái sinh” cuộc đời sau khi nhận được sự động viên, giúp đỡ, đồng hành của nhiều người, nhiều phía, trong đó có lực lượng nữ tình nguyện viên tham gia phòng chống ma túy và hỗ trợ người sau cai nghiện ma túy tại cộng đồng. Sự đóng góp thầm lặng của họ không phải ai cũng biết, song bất kỳ ai cũng thấy rõ niềm vui, niềm hạnh phúc của những gia đình có thành viên từ bỏ được ma túy. Như Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Hà Nội Nguyễn Tây Nam nói: “Nước mắt sẽ ngừng rơi trên đôi mắt của người thân, nỗi đau sẽ dừng lại phía sau cánh cửa của những gia đình có thành viên từ bỏ ma túy, làm lại cuộc đời. Việc thức tỉnh những mảnh đời từng lầm lỡ có công rất lớn của đội ngũ tình nguyện viên nữ tham gia vào công tác phòng, chống tệ nạn xã hội ở cơ sở”.