Hơn 1,2 triệu tỷ trong Quỹ BHXH: Là số dư sổ sách, không phải tiền ở tài khoản

Ngày 5/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2024; dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2025.

Làm rõ số dư quỹ BHXH dự kiến khoảng 1,242 triệu tỷ đồng

Đại biểu Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, hiện chúng ta phải đi vay không ít cho đầu tư phát triển, dự kiến năm tới cần vay đến khoảng 815.000 tỷ đồng nhưng về vấn đề chính sách tài khóa, tiền tệ và một số vấn đề chưa được quan tâm thấu đáo. Trong đó có việc liên quan đến các quỹ tài chính nhà nước tập trung vào định chế BHXH Việt Nam.

Hiện tổng số dư đầu năm 2024 của các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách do trung ương quản lý là khoảng 1,42 triệu tỷ đồng, trong đó chủ yếu là số dư của 3 quỹ: Quỹ BHXH, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp và Quỹ Bảo hiểm y tế do BHXH Việt Nam quản lý, chiếm gần 91% tổng số dư các quỹ.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Quảng Trị. Ảnh: QH

Ước tính đến cuối năm nay số dư nguồn các quỹ đạt khoảng 1,477 triệu tỷ đồng, tăng khoảng 56.000 tỷ đồng so với đầu năm, trong đó, số dư của 3 quỹ do BHXH Việt Nam quản lý chiếm gần như tuyệt đối, trên 91% tổng số dư các quỹ, tương đương khoảng 1,3 triệu tỷ đồng.

Riêng đối với BHXH Việt Nam, tổng thu trong năm 2024 ước đạt khoảng 410.000 tỷ đồng, bao gồm cả ngân sách nhà nước chuyển vào, tổng chi khoảng 352.000 tỷ đồng, chênh lệch thu chi khoảng 58.000 tỷ đồng.

Số dư quỹ cuối năm dự kiến khoảng 1,242 triệu tỷ đồng, tăng gần 5% so với cuối năm 2023, trong đó chủ yếu được sử dụng để đầu tư vào trái phiếu Chính phủ.

Theo ông Đồng, vấn đề là cơ cấu và chất lượng sử dụng vốn của khối nguồn vốn 1,242 triệu tỷ đồng này trong báo cáo của Chính phủ chưa làm rõ.

Đại biểu dẫn ý kiến giới chuyên gia, chiếm hầu hết trong cơ cấu sử dụng vốn của BHXH là khoản mục tài sản trái phiếu Chính phủ Việt Nam, ước tới cuối năm nay khoảng 1,2 triệu tỷ đồng.

“Khoản mục tài sản này chiếm tới khoảng 92% tổng nguồn vốn của BHXH, trong khi hiển nhiên có rủi ro thanh khoản và rủi ro thị trường nhưng chưa từng được các cơ quan phụ trách cũng như chính bản thân BHXH nhận diện, đo lường và công bố”, đại biểu cảnh báo.

Ông Đồng cho rằng, một trong những hệ lụy của cách đầu tư vốn của BHXH xưa và nay là làm méo mó thị trường trái phiếu Chính phủ.

Đại biểu tỉnh Quảng Trị đề nghị Quốc hội, Chính phủ sớm rà soát lại những quy định và tháo gỡ những điểm nghẽn này một cách tốt nhất. 

Quỹ ngân sách gửi ngân hàng là một khoản gửi tạm thời

Giải trình sau đó, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết số dư BHXH 1,242 triệu tỷ là số dư trên sổ sách, dùng để trả lương hàng tháng cho những người hưu trí và để thực hiện đúng quy định, không phải nằm ở tài khoản tiền gửi.

Số dư này đã được đầu tư vào trái phiếu Chính phủ 80%, 20% còn lại gửi ở các ngân hàng thương mại nhưng chủ yếu là năm ngân hàng thương mại của Nhà nước, không gửi vào các ngân hàng khác vì sợ sẽ rủi ro.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc. Ảnh: QH

Phó Thủ tướng cũng thông tin thêm, Quốc hội năm ngoái giao Chính phủ huy động 400.000 tỷ trái phiếu Chính phủ thì hiện nay đã huy động được 268.000 tỷ, đang còn hơn 100.000 tỷ huy động chưa hết. Khoản huy động này để bù vào bội chi ngân sách Quốc hội đã duyệt.

Theo ông Phớc, khoản chi này về mặt bản chất là đầu tư vào các công trình xây dựng cơ bản, các công trình đầu tư công. Còn buông Quỹ BHXH ra cho đầu tư vào dự án này, dự án kia sẽ rất rủi ro và thực tế đã bị rủi ro.

Phó Thủ tướng cũng khẳng định quỹ ngân sách gửi ngân hàng là một khoản gửi tạm thời: “Chúng tôi chỉ để một phần rất nhỏ gửi ở một số ngân hàng thương mại nhà nước. Vấn đề này đã được các cơ quan kiểm tra, thanh tra, kiểm toán và kiểm tra Đảng rất đồng tình”.

Ngày 5/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2024; dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2025.

Làm rõ số dư quỹ BHXH dự kiến khoảng 1,242 triệu tỷ đồng

Đại biểu Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, hiện chúng ta phải đi vay không ít cho đầu tư phát triển, dự kiến năm tới cần vay đến khoảng 815.000 tỷ đồng nhưng về vấn đề chính sách tài khóa, tiền tệ và một số vấn đề chưa được quan tâm thấu đáo. Trong đó có việc liên quan đến các quỹ tài chính nhà nước tập trung vào định chế BHXH Việt Nam.

Hiện tổng số dư đầu năm 2024 của các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách do trung ương quản lý là khoảng 1,42 triệu tỷ đồng, trong đó chủ yếu là số dư của 3 quỹ: Quỹ BHXH, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp và Quỹ Bảo hiểm y tế do BHXH Việt Nam quản lý, chiếm gần 91% tổng số dư các quỹ.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Quảng Trị. Ảnh: QH

Ước tính đến cuối năm nay số dư nguồn các quỹ đạt khoảng 1,477 triệu tỷ đồng, tăng khoảng 56.000 tỷ đồng so với đầu năm, trong đó, số dư của 3 quỹ do BHXH Việt Nam quản lý chiếm gần như tuyệt đối, trên 91% tổng số dư các quỹ, tương đương khoảng 1,3 triệu tỷ đồng.

Riêng đối với BHXH Việt Nam, tổng thu trong năm 2024 ước đạt khoảng 410.000 tỷ đồng, bao gồm cả ngân sách nhà nước chuyển vào, tổng chi khoảng 352.000 tỷ đồng, chênh lệch thu chi khoảng 58.000 tỷ đồng.

Số dư quỹ cuối năm dự kiến khoảng 1,242 triệu tỷ đồng, tăng gần 5% so với cuối năm 2023, trong đó chủ yếu được sử dụng để đầu tư vào trái phiếu Chính phủ.

Theo ông Đồng, vấn đề là cơ cấu và chất lượng sử dụng vốn của khối nguồn vốn 1,242 triệu tỷ đồng này trong báo cáo của Chính phủ chưa làm rõ.

Đại biểu dẫn ý kiến giới chuyên gia, chiếm hầu hết trong cơ cấu sử dụng vốn của BHXH là khoản mục tài sản trái phiếu Chính phủ Việt Nam, ước tới cuối năm nay khoảng 1,2 triệu tỷ đồng.

“Khoản mục tài sản này chiếm tới khoảng 92% tổng nguồn vốn của BHXH, trong khi hiển nhiên có rủi ro thanh khoản và rủi ro thị trường nhưng chưa từng được các cơ quan phụ trách cũng như chính bản thân BHXH nhận diện, đo lường và công bố”, đại biểu cảnh báo.

Ông Đồng cho rằng, một trong những hệ lụy của cách đầu tư vốn của BHXH xưa và nay là làm méo mó thị trường trái phiếu Chính phủ.

Đại biểu tỉnh Quảng Trị đề nghị Quốc hội, Chính phủ sớm rà soát lại những quy định và tháo gỡ những điểm nghẽn này một cách tốt nhất. 

Quỹ ngân sách gửi ngân hàng là một khoản gửi tạm thời

Giải trình sau đó, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết số dư BHXH 1,242 triệu tỷ là số dư trên sổ sách, dùng để trả lương hàng tháng cho những người hưu trí và để thực hiện đúng quy định, không phải nằm ở tài khoản tiền gửi.

Số dư này đã được đầu tư vào trái phiếu Chính phủ 80%, 20% còn lại gửi ở các ngân hàng thương mại nhưng chủ yếu là năm ngân hàng thương mại của Nhà nước, không gửi vào các ngân hàng khác vì sợ sẽ rủi ro.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc. Ảnh: QH

Phó Thủ tướng cũng thông tin thêm, Quốc hội năm ngoái giao Chính phủ huy động 400.000 tỷ trái phiếu Chính phủ thì hiện nay đã huy động được 268.000 tỷ, đang còn hơn 100.000 tỷ huy động chưa hết. Khoản huy động này để bù vào bội chi ngân sách Quốc hội đã duyệt.

Theo ông Phớc, khoản chi này về mặt bản chất là đầu tư vào các công trình xây dựng cơ bản, các công trình đầu tư công. Còn buông Quỹ BHXH ra cho đầu tư vào dự án này, dự án kia sẽ rất rủi ro và thực tế đã bị rủi ro.

Phó Thủ tướng cũng khẳng định quỹ ngân sách gửi ngân hàng là một khoản gửi tạm thời: “Chúng tôi chỉ để một phần rất nhỏ gửi ở một số ngân hàng thương mại nhà nước. Vấn đề này đã được các cơ quan kiểm tra, thanh tra, kiểm toán và kiểm tra Đảng rất đồng tình”.